پس از برگزاری نخستین جشنواره بومی سازی صنعت فولاد ایران، قطار بومی سازی به ایستگاه کاتالیست رسید. سومین دوره همایش دوسالانه بومی سازی کاتالیست و فرآیند احیا مستقیم آهن با هدف رویکرد و بررسی وضعیت بومی سازی کاتالیست و فرآیند احیا مستقیم آهن در تاریخ 26 الی 29 دی ماه در محل همایش های هتل شایگان جزیره کیش برگزار گردید. به گزارش خبرنگار اعزامی چیلان، امیرهومن کریمی وثیق مدیرعامل شرکت نفت وگاز سرو در این همایش گفت: شرکت نفت و گاز سـرو به عنوان پیشگام تولید کاتالیست در ایران و برگزارکننده ایـن همایش بـه دنبال آن است تا با ایجاد محیطی صمیمی میان متخصصین فولاد و متخصصین صنعت کاتالیست، علاوه بر حداکثر سازی تـعـامل میان آنها و ایجاد زبان مشترک، هم افزایی مورد نیاز بومی سازی صنعت فولاد را ایجاد نـماید.
کریمی وثیق با اعلام این مطلب که ٤٠ درصد از کاتالیست مورد نیاز تولیدکنندگان آهن اسفنجی توسط ما تامین می شود گفت: ایران از پر مصرف ترین مصرف کنندگان کاتالیست است چرا که اصلی ترین تولید کننده آهن اسفنجی به روش احیا مستقیم تبدیل شده است . کریمی وثیق با اشاره به اهمیت بومی سازی تجهیزات و کالاهای مصرفی تولیدکنندگان داخلی خاطر نشان کرد: بومی سازی کاتالیست بلحاظ نگاه ملی از اهمیت بالایی برخوردار است و به دلیل استراتژیک بودن این کالا ، بر آن شدیم تا پس از تحقیقات چند ساله ، این کالا را صنعتی سازی کنیم. وی افزود : مبالغ زیادی جهت تحقیقات در ابتدای کار هزینه شد اما بر این باور بوده و هستیم که دستیابی به دانش فنی جز با این روش میسر نیست. کریمی گفت : ارقام هزینه شده امروز با راهیابی کاتالیست بومی سازی شده به بازار و تجاری سازی شدن آن ، برای سرو سرمایه گذاری محسوب می شود. کریمی یادآور شد : توجه ما به نیازهای صنعت تنها به تولید محصولات کاتالیستی منتهی نمی شود ، به طوری که امروز نه تنها به نیازسنجی صنایع می پردازیم بلکه برای تامین مواد اولیه خود از داخل کشور، با سایر شرکت هایی که این امکان را دارند نیز همراهی می کنیم. به طور مثال برای تامین نیکل با دو شرکت از صفر تا صد کار وارد همکاری شده ایم.
مهدی کرباسیان: برگزاری همایش های تخصصی در صنعت فولاد، باعث افزایش تعامل میان متخصصان خواهد شد. دکتر مهدی کرباسیان، رئیس سابق هیئت عامل ایمیدرو در این مراسم گفت: 43 درصد تجارت حوزه صنایع معدنی دنیا یعنی بیش از 2 هزار میلیارد دلار متعلق به بخش معدن است. حوزه فولاد جایگاه ویژه ای در اقتصاد کشورها دارد. کشور ایران به لحاظ گاز، سنگ آهن و نیروهای متخصص غنی است لذا باید در استراتژی های کلان صنعتی کشور توجه ویژه ای به فولاد داشت و این بخش از اولویت خاصی برخوردار باشد. وی افزود: شرکت ها و تامین کنندگان داخلی توانسته اند کمبودهای صنعت و زنجیره فولاد را برطرف نمایند و امیدواریم با تداوم اقدامات، میزان خود اتکایی در صنعت فولاد افزایش یابد. کرباسیان با اشاره به دهه ۶۰ یعنی زمانی که در پست معاونت وزارت راه بود گفت: حجم واردات فولاد به کشور در آن دوره گسترده بود. در همان برهه هیچ کالایی برای تهاتر با کشوری نظیر ترکیه نداشتیم اما از سال ۹۲ به بعد شرایط عوض شد. وی ادامه داد: در همان دوران با توجه به درآمدهای ارزی چشمگیر، عدم توازن هایی وجود داشت اما اکنون به جرات می توان گفت صادرکننده فولاد شده ایم.
کرباسیان خاطرنشان کرد: در ۹ ماهه اول سال ۷.۲ میلیون تن فولاد صادر کردیم که درآمد ارزی ۳.۵ میلیارد دلار داشت که با وضعیت فولاد دهه ۶۰ قابل مقایسه نسیت. وی با تاکید بر اینکه بحث صادرات غیرنفتی یکی از مباحث اصلی در کشور است افزود: حوزه فولاد حوزه مهمی در اقتصاد کشور است و فعالان فولادی توانستند این موضوع را در میان مسئولان جا بیاندازد. بهرام سبحانی: تامین از داخل یک جبر است/ جشنواره ملی فولاد نویدبخش تامین اقلام و تجهیزات از داخل بود. در ادامه این برنامه، دکتر بهرام سبحانی، رئیس انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران ضمن بیان اینکه ایران بزرگترین کشور تولیدکننده فولاد به روش احیا مستقیم و کوره قوس الکتریکی است گفت: وفور گاز طبیعی سبب شد توسعه فولاد کشور برمبنای احیا مستقیم باشد.
وی اظهار داشت: در کل تاریخ فولاد دنیا، کوره های احیا مستقیم جوان محسوب می شدند چراکه از ابتدای شکل گیری تولید فولاد، کوره های بلند استفاده می شد. سبحانی خاطرنشان کرد: در همان ابتدای بکارگیری تکنولوژی کوره قوس الکتریکی، از صفر تا صد تکنولوژی این صعت تماما خارجی بود. وی با اشاره به تجربه موفق برگزاری نخستین جشنواره و نمایشگاه ملی فولاد ایران گفت: هفته گذشته در برج میلاد نخستین جشنواره و نمایشگاه ملی فولاد ایران با رویکرد بومی سازی برگزار شد. شرکت های حاضر نوید بخش این موضوع بودند که همه چیز در داخل قابل تامین است. رئیس انجمن فولاد ایران با بیان اینکه دو گلوگاه در حوزه فولاد وجود داشت گفت: در واقع الکترود و کاتالیست دو گلوگاه حوزه فولاد ایران بودند. در بخش الکترود گرافیتی شرکت های دانش بنیان روی کک سوزنی کار کرده اند و به تولید آزمایشی رسیده اند و در جشنواره ملی فولاد، قرارداد خوبی از سوی فولاد مبارکه و فولاد خراسان با آنها بسته شد تا این چالش مرتفع شود. وی بیان داشت: در حوزه کاتالیست تعداد تولیدکنندگان این محصول در دنیا از تعداد انگشتان دستان کمتر بود. اما امروز خوشحالیم که شرکت نفت و گاز سرو توانست در راستای با همت بالا و اقدام شایسته این صنعت را از وابستگی راها کند و باتوجه به آنکه که تولید در بخش آهن اسفنجی رو به رشد است ضرورت قطع وابستگی به محصول استراتژیک کاتالیست و تامین آن از داخل بیشتر نمایان می شود. وی خاطرنشان کرد: به عنوان یک تکلیف در فولاد مبارکه، واردات مواد داخلی ممنوع شد تا بدین شیوه حمایت لازم از تامین کنندگان داخلی صورت گیرد. رئیس انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران خاطرنشان کرد: در نمایشگاه ملی فولاد، مصرف کنندگان و تولیدکنندگان به اتفاق به این نتیجه رسیدند که تامین از داخل یک جبر است.وی درباره واردات برخی تجهیزات علیرغم تولید داخلی آنها گفت: به دلیل اینکه سیستم بانکی ایران قادر به تامین منابع مالی پروژه ها نیست، درنتیجه از فاینانس در برخی پروژه ها استفاده می شود که درنهایت واردات بعضی اقلام الزام آور می شود و این نوعی جبر تامین منابع مالی محسوب می شود. اگر سیستمی بانکی بتواند نیاز صنایع را در تامین مالی تامین کند، شرکت های داخلی قادر به تولید تجهیزات هستند و نیاز به طرف خارجی نداریم. سبحانی موضوع دارا بودن دانش فنی و تکنولوژی را مهم خواند و گفت: از جانب فولادی ها و به عنوان رئیس انجمن فولاد از واحدهای داخلی کاتالیست قدردانی می کنم که دیگر نیازی به هندی ها در تامین کاتالیست نداریم. محمد کشانی: ۸۵ درصد نیاز فولاد خوزستان از داخل و به صورت بومی تامین می شود. مهندس محمد کشانی مدیرعامل فولاد خوزستان با سخنرانی در سومی همایش بومی سازی کاتالیست و فرآیند احیا مستقیم آهن تصریح کرد: نگاه فولاد خوزستان از همان ابتدا به استفاده از داخل بود به گونه ای که این شرکت در حال حاضر ۸۵ درصد نیاز خود را از داخل و به صورت بومی تامین می کند. یکی از کالاهای استراتژیک مورد استفاده، همین کاتالیست است. تا سال ۸۲ این محصول از هند تامین می شد اما در نهایت اولین کاتالیست نفت و گاز سرو در این مجموعه به صورت آزمایشی استفاده شد. کشانی خاطرنشان کرد: در بحث بومی سازی در نخستین جشنواره و نمایشگاه ملی فولاد ایران اتفاقات خوبی افتاد و نگاه های تامین کننده و مصرف کننده را به یکدیگر نزدیک کرد.
وی با تاکید بر این نکته که به عنوان صنایع مادر باید همواره در کنار تولیدکنندگان کوچک باشیم گفت: باید حمایت مستمری از شرکت های دانش بنیان داشت و در مقوله بومی سازی باید از شعار خارج شد و بایستی اصلاح ساختار داشت. مدیرعامل فولاد خوزستان ادامه داد: شرکت های تامین کنندگان هم باید وابستگی خود را به خارج از کشور کم کنند و توجه ویژه ای به توان تولید داخل داشته باشند. کشانی صادرات را نشات گرفته از رشد فولاد خواند و اظهار داشت: فولادی ها کمک موثری از محل صادرات به کشور داشتند. وی گفت: در چند ماه اخیر شاهد تصمیماتی از سوی مسئولان وزارت صنعت، معدن و تجارت بودیم و گلایه درست این است که قطار صادرات زنجیره فولاد کند شد چراکه تقاضای کاذب باعث تصمیماتی از سوی مسئولان از اردیبهشت ماه شد که صادرات را کاهش داد. کشانی در خاتمه نیز تاکید کرد: فولاد خوزستان صادرات را از ۲.۸ میلیـون تن به ۲ میلیون تن کاهش داد و تا پایان سال به صادرات ۲.۲ میلیون تن می رسد. همچنین تولید ۳.۸ میلیون تن را تا پایان سال برنامه ریزی کرده ایم. اسدالله فرشاد: حمایت انجمن از کاتالیست های ایرانی و بومی/ نیازمند تدابیر ویژه ای در توسعه صادرات هستیم. مهندس اسداله فرشاد عضو هیئت مدیره انجمن تولیدکنندگان فولاد و مدیرعامل شرکت آهن و فولاد غدیر ایرانیان در این مراسم گفت: گردش مالی حوزه کاتالیست ۱۴ میلیارد دلار در سال است. وی ایران را یکی از اصلی ترین مصرف کنندگان کاتالیست عنوان کرد و گفت: احتمال افزایش نیاز کاتالیست در صنعت فولاد ایران تا دوبرابر نیز محتمل است. نفت و گاز سرو افتخار بومی سازی در صنعت کاتالیست را برای کشور به ارمغان آورد.
وی با اشاره به آماری از تولید آهن اسفنجی در جهان گفت: براساس آخرین آمار، ۸۳ میلیون تن تولید آهن اسفنجی جهان بوده است. سهم آهن اسنفجی در کوره های قوس الکتریکی در دنیا هنوز هم اندک است درحالیکه در ایران با بومی سازی احیا مستقیم، عمده شرکت ها به صورت آهن اسفنجی کار می کنند. لذا در تولید آهن اسفنجی رتبه اول را براساس مصرف گاز داریم. مدیرعامل آهن و فولاد غدیر ایرانیان با اعلام حمایت انجمن تولیدکنندگان فولاد از کاتلایست های ایرانی و بومی شده افزود: در نخستین جشنواره و نمایشگاه ملی فولاد ایران از شرکت های دانش بنیان و صاحب دانش که برای تحقق بومی سازی زنجیره فولاد تلاش داشتند تقدیر شد. عضو هیئت مدیره انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران خاطرنشان کرد: زمینه های توسعه سرمایه گذاری در بالادست باید افزایش یابد و ضرورت سرمایه گذاری در معادن واضح است. وی گفت: امسال به تولید ۲۵ میلیون تن فولاد در کشور دست خواهیم یافت و با توجه به مصرف ۱۵ میلیون تنی در داخل، دغدغه جدی در بحث توسعه صادرات است و باید تدابیر جدی در این زمینه اندیشیده شود. پیمان صالحی: توسعه بومی‌سازی تجهیزات و کالاهای مصرفی در شرایط فعلی با شتاب بیشتری همراه شده است. دکتر پیمان صالحی معاون نوآوری و تجاری سازی فناوری ریاست جمهوری در این همایش گفت: دیگر مانند گذشته در رتبه‌بندی ١٠ شرکت برتر دنیا، آنهایی که زیرساخت‌های فیزیکی بزرگ‌تری دارند، انتخاب نمی‌شوند، بلکه با نگاهی اجمالی شاهد برتری شرکت‌هایی هستیم که از شرکت‌های اقماری در راستای توسعه خود حمایت می‌کنند. وی با بیان این مطلب که مزیت این کار شکل‌گیری ساختار سازمانی بر پایه نظام نوآوری است، افزود: این مدل از رویکرد سرمایه‌گذاری علاوه بر شکل دهی نظام نوآوری، بر نظام شتاب دهی نیز اثر گذار است و به دنبال آن با سرمایه‌گذاری بر سهام شرکت‌های استارت‌آپی و دانش بنیان که از قیمت ارزان برخوردارند، به توسعه سرمایه‌گذاری‌ها شتاب بخشید.
محمود رضایی: فولاد مبارکه و فولادخوزستان دو بال ارزشمند صنعت کاتالیست/ ۹۰ درصد منابع و مواد اولیه ساخت کاتالیست را بومی سازی کردیم. مهندس محمود رضایی مدیر مهندسی فروش و توسعه بازار شرکت نفت و گاز سرو در ادامه برنامه ضمن بیان اینکه کاتالیست یکی از چالش های اصلی صنعت فولاد در سال های گذشته بوده اما با همت صنعتگران داخلی و حمایت فولادسازان به نقاط قوت این حوزه تبدیل شده است گفت: در صنعت فولاد ساخت کاتالیست در سال۸۳ آغاز شد و با حمایت مدیران ژرف اندیش فولاد، اولین مطالعات تحقیقاتی در این مسیر سخت شروع شد.
وی افزود: فولاد مبارکه و خوزستان بعنوان دو بال ارزشمند صنعت کاتالیست، همواره حمایت های لازم را از این صنعت داخلی داشتند. وی بیان داشت: اولین بارگذاری صنعتی کاتالیسـت احیا مستقیم در سال۹۲ انجام شد و وارد عرصه تولید انبوه آن شدیم و در حال حاضر در فولاد بافت در آستانه بارگذاری کاتالیست های تولید داخلی هستیم. رضایی تصریح کرد: داخلی سازی ۹۰ درصد منابع و مواد اولیه، ازجمله اقدامات مثبت شرکت نفت و گاز سرو برای گذر از تحریم و آسیب کمتر از آن بود. وی ادامه داد: تاکنون ۷ مدول با کاتالیست های نفت و گاز سرو بارگذاری شده و تا پایان سال، ۵ مدول احیا مستقیم دیگر با کاتالیست های نفت و گاز سرو بارگذاری می شود. وی در خاتمه گفت: شرکت تولیدکننده هندی کاتالیست در راستای مقابله با تولید ایرانی در چند سال اخیر حدود ۵۱ درصد کاهش نرخ داشته است که با اعمال دمپینگ سعی در حذف شرکت نفت و گاز سرو را دارد. حسین تقی کهزاد: فولاد خوزستان بعنوان نخستین مجتمع فولادی کاتالیست های ایرانی را آزمایش نمود. مهندس حسین تقی کهزاد، مدیرآهن سازی فولاد خوستان با بیان اینکه فولاد خوزستان نخستین مجتمع فولادی بود که کاتالیست های ایرانی را در مقیاس کم آزمایش نمود افزود: پس از آزمایش های صورت گرفته در چند مرحله و اصلاح فرمولاسیون و بهبود کیفیت از سوی شرکت نفت و گاز سرو نهایتا کاتالیست های تولیدی این شرکت از شرایط عملکردی مناسبی در مقایسه با نمونه خارجی برخوردار بودند.
کهزاد در بخش دیگر این برنامه به موضوع نگهداری از کاتالیست های ریفرمرهای احیا پرداخت و گفت: دو چالش اصلی در کاتالیست های ریفرمر در واحدهای احیا مستقیم به روش میدرکس مسمومیت کاتالیست و نشست کربن روی کاتالیست می باشد. وی افزود: مسمومیت کاتالیست می تواند از نوع موقت یا دائم باشد. سولفور وترکیبات سولفور، کلرین و سایر هالوژن ها و فسفر می تواند در کاتالیست مسمومیت موقت ایجاد نماید که درمیان این ترکیبات، اثر سولفور قابل ملاحظه تر بوده و درمقابل اثر کلرین کمتر است و فسفر در مقادیر برابر با سولفور اثر به نسبت کمتری روی ظرفیت ریفرمر دارد. وی درخصوص مشخصه های مسموم کننده های دائم نیز گفت: با حذف منبع مسموم کننده، فعالیت کاتالیست به شرایط قبل باز نگشته و مقدار کمی از این مسموم کننده ها حتی برای چند دقیقه کافیست تا حفره های کاتالیست را پر کرده و کاتالیست را غیرفعال نماید. منابع این مسموم کننده ها به طور معمول شامل اکسید آهن، جامدات محلول درآب جامدات نا محلول در آب، مواد شیمیایی تریتمنت آب، کوتینگ گندله می باشند.